خواص درمانی و غذایی گوجه ‌فرنگى

گوجه ‌فرنگى ابتدا به ‌عنوان گیاه زینتى در باغچه ‌ها مورد استفاده قرار گرفت و به نام سیب طلایى یا سیب عشق معروف شد. مصرف گوجه ‌فرنگى به‌ عنوان نوعى سبزى از قرن نوزدهم میلادى به بعد شروع شد و بعد از جنگ جهانى اول به ‌تدریج بر مصرف آن اضافه شد، ‌طورى که امروزه به صورت خام و پخته یا به ‌صورت سس و رب موارد استعمال زیادى دارد.

ترکیبات شیمیایی
بررسی ترکیبات و مواد موجود در گوجه فرنگی نشان می‌دهد که درمیوهٔ گوجه فرنگی رسیده، گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و تقریبا تمام آمینواسیدهای اصلی به استثنای ترپتوفان وجود دارد.

اسید آلی اصلی و عمدهٔ موجود در گوجه فرنگی، اسید سیتریک است. اسیدیتهٔ میوه به تدریج از مرحلهٔ سبزی به طرف قرمز شدن افزایش می‌یابد و حداکثر آن، موقعی است که قرمز شدن و رنگ عوض کردن آن آغاز می‌گردد و پس از آن رو به کاهش می‌گذارد. مادهٔ رنگی اصلی و عمدهٔ گوجه فرنگی کاروتنوئید، بتاکاروتن و لیکوپن می‌باشد. حداکثر مقدار کاروتنوئید‌ها در حالتی است که گوجه فرنگی در زیر تابش مستقیم نور رشد می‌کند.

خواص و کاربرد:
میوهٔ نارس گوجه فرنگی سمی است و باید از خوردن آن پرهیز کرد. به علاوه خوردن برگ آنکه به عنوان دارو در مواردی تجویزمی شود، باید در حد اعتدال و به مقدار مجاز و محدود، در حدی که پزشک تعیین کرده مصرف شود، زیرا برگ آن هم سمی است.

- در چین از جوشاندهٔ ریشه، شاخه‌ها و برگ‌های مسن گوجه فرنگی برای رفع دندان درد استفاده می‌کنند و خود گیاه نیز خاصیت حشره کش دارد.

ماده‌ای سمّی به نام سولانین در گوجه‌فرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت می‌شود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می‌ کند.

- در هند و چین از میوهٔ گوجه فرنگی به عنوان ملین استفاده می‌شود و برای تقویت مسلولین (مبتلایان به بیماری سل)، تب‌های حصبه‌ای، رفع ورم ملتحمهٔ چشم، آماس گوش (اوتیت) و دفع سنگ کلیه تجویز می‌شود.

- در اندونزی از گرد برگ‌های خشک کوبیدهٔ گوجه فرنگی، برای رفع آفتاب سوختگی پوست و صورت استفاده می‌شود. از پاشیدن آب دم کردهٔ برگ گوجه فرنگی، برای دفع آفت کلم به نام کاترپیلار نتیجه خوبی گرفته شده است.

- مصرف گوجه ‌فرنگی برای مبتلایان به درد مفاصل تجویز شده است و برای مبتلایان به نقرس و روماتیسم مفید است.

- گوجه ‌فرنگی، خنک و اشت‌ها ‌آور است و آب آن برای رشد و نمو بهتر طفل موثر می‌‌باشد.

- گوجه فرنگی به علّت دارا بودن ویتامین‌های A، B، C، K و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و آهن در تأمین انرژی و تقویت بدن نقش موثری ایفاء می‌‌کند.

گوجه ‌فرنگی یکی از مهم‌ترین منابع ویتامین A می‌‌باشد. لذا در تقویت بینایی، تقویت و سلامتی پوست و مخاط‌‌ها (دهان و بینی) رشد و نمو استخوان‌ها ضروری است.

- گوجه ‌فرنگی سرشار از ویتامین‌های B۱ و B۲ می‌‌باشد؛ از این جهت در تسکین دردهای عصبی، رفع بی‌اشتهایی، و درمان یبوست، نقصان ترشح شیر مادر و تورم‌ دهان تجویز می‌‌شود.

- گوجه ‌فرنگی، بدن را در برابر امراض و بیماری‌های عفونی حفظ می‌ کند.

- مصرف گوجه ‌فرنگی نیرو و نشاط می‌‌بخشد و پوست و دانه‌های آن به هضم غذا کمک می‌‌کند و روده‌ها را پاک می‌‌نماید.

- آب گوجه ‌فرنگی ادرار‌آور مفیدی است.

- برای تمیز کردن خون باید از آب گوجه فرنگی و کرفس به نسبت مساوی و به مقدار ۳ فنجان در روز، قبل از غذا و به مدت ۳ هفته استفاده کرد.

- گوجه ‌فرنگی هضم مواد نشاسته‌ای را آسان می‌‌کند و به همین جهت از آن سس درست کرده و با حبوبات پخته مصرف می‌‌کنند.

- مصرف گوجه ‌فرنگی برای اشخاصی که مبتلا به سنگ کلیه و مثانه و کبد هستند، تجویز شده است.

- گوجه ‌فرنگی بعد از لیموترش بیش از سایر میوه‌ها ویتامین C دارد و مقدار زیادی فسفر، آهن، سیلیس و کلسیم دارد.

- گوجه فرنگی گرچه دارای اسید سیتریک است، اما بدن را قلیایی می‌‌کند.

- بوی برگ ‌های گوجه ‌فرنگی، زنبورهای خرمایی را ناراحت می‌ کند، لذا می‌‌توان بوته‌ ی گوجه ‌فرنگی را در باغ‌ها و بوستان‌ها کاشت تا از گزند زنبور‌ها در امان باشند.

- اگر در محل مورچه ‌ها چند عدد برگ گوجه ‌فرنگی بگذارید، بوی این گیاه مورچه ‌ها را فراری می‌‌دهد.

- برای تمیز کردن لکهٔ جوهر بر روی لباس، یک تکه پنبه را در آب گوجه فرنگی فرو برده و روی لکهٔ جوهر بمالید. سپس آن را بشویید.

- اگر پوست شما کک و مک دارد، هر روز آن را با آب گوجه فرنگی تمیز کنید. کم کم کک و مک ‌ها را از بین می‌‌برد.

- برای جلوگیری از مزاحمت حشرات می‌‌توانید برگ ‌های گوجه ‌فرنگی را به بند بکشید و آن ‌را در اطاق خود بیاویزید، با این کار حشرات فرار می‌‌کنند.

- سالاد کاهو و گوجه ‌فرنگی درمان کنندهٔ امراض عصبی هستند.

خوردن گوجه ‌فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن، قرمز شدن پوست، آسم، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.

تذکرات:
۱- گوجه ‌فرنگی نارس و کال هضمش سنگین است، لذا خوردن آن باعث دل درد می‌‌شود.

۲- سرخ کردن زیاد گوجه فرنگی در روغن باعث سنگینی هضم آن می‌‌شود و روی آتش کباب کردن آن مناسب است.

۳- ماده‌ای سمّی به نام سولانین در گوجه‌فرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت می‌شود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می‌ کند.

۴- خوردن گوجه ‌فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن، قرمز شدن پوست، آسم، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.

منبع: بيتوته