روند خروج دام از جنگلهای خزری استان گلستان که از آن به عنوان آفت و عامل مهم تخریب جنگلهای شمال یاد می شود، آنقدر کند و لاک پشتی است که به نظر می رسد اجرای کامل آن نیازمند سالها زمان باشد.

در حالیکه امسال سال پایانی برنامه چهارم توسعه است و باید 70 درصد دامهای موجود در جنگلهای گلستان خارج می شدند، روند خروج دام از جنگلهای گلستان نسبت به برنامه های تعیین شده، کند و عقب است.

تاکنون بیش از 314 هزار واحد دامی از عرصه های جنگلی گلستان خارج شده اند در حالیکه باید این میزان تا پایان سال جاری به 400 هزار واحد برسد.

سنتی بودن شیوه تولید و وابستگی دام و جنگل نشینان به عرصه های ملی روند تخریب این عرصه ها را شدت بخشیده است و سالانه موجب بروز خسارتهای فراوانی در جنگلهای گلستان شده است.

از سوی دیگر، طرح خروج دام از جنگل نه تنها مشکلات اجتماعی و اقتصادی جنگلهای شمال از جمله گلستان را رفع نکرد، بلکه اجرای این نیز تبعات و پیامدهای منفی بیشماری داشته است.

بی اطلاعی از خواست دامداران و توقعات فرزندان آنان و همچنین چندگانگی در حقوق ارفاقی اختصاص یافته به دامداران، انگیزه ماندن آنان را بیشتر و مشکلات را افزونتر کرد.

ریشه یابی بسیاری از طرحها و برنامه های ناکام و نیمه موفق در شمال کشور نشان می دهد که یکی از دلایل مهم این ناکامیها نبود بستر مناسب یا وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی است.

کندی بسیار زیاد اجرای طرح خروج دام از جنگل‌های شمال و دشواریهای حفاظت از جنگل از جمله پیامدهای این مشکلات است که جنگلهای شمال با آن روبروست.

بر اساس آمارها، 75 درصد خسارت ناشی از وجود دام به عرصه های ملی بر اثر وجود دام بازمی گردد و دامداری و جنگل نشینان، دیگر عوامل تخریب این عرصه ها را تشکیل می دهند.

برا ساس آمار طرح جامع مقدماتی سال 64، بیش از 558 هزار واحد دامی در جنگلهای گلستان شناسایی شده اند که باید نسبت به خروج آنها اقدام شود که مدیرکل منابع طبیعی گلستان در این زمینه معتقد است، تاکنون 53 درصد آن برابر با 300 هزار واحد دامی از داخل عرصه ها خارج شده اند.

صفرقلی خواجه افزود: این در حالی است که در برنامه پنج ساله چهارم توسعه باید حدود 70 درصد از دامهای موجود در عرصه های جنگلی استان، خارج شوند که این امر با توجه به اعتبارات موجود، میسر نیست.

وی با بیان اینکه استان گلستان در خروج دام از عرصه های جنگلی موفق تر از سایر استانها بوده، خاطر نشان کرد: به منظور پاکسازی عرصه های جنگلی از دام، تاکنون 23 روستای داخل در عرصه های جنگلی استان جابجا شده اند.

خواجه خاطرنشان کرد: همچنین برای ساماندهی خانوارهای جنگل نشین استان، دو مجتمع دامداری در رامیان و مینودشت در حال ساخت است که 134 خانوار را در بر می گیرد.

مدیرکل منابع طبیعی گلستان درباره کارکردهای عرصه های جنگلی و مرتعی اظهار داشت: حفاظت آب و خاک از کارکردهای اساسی این عرصه ها است و از آنجایی که کشوری خشک هستیم و پدیده خشکسالی امری جدی در کشور است، لذا همه مردم و مسئولان باید به این کارکرد توجه کنند و تاثیرات این کارکردها را انتقال دهند.

وی، تنوع زیستی و گردشگری را از کارکردهای دیگر منابع طبیعی اعلام کرد و افزود: تعدیل آب و هوا، مقابله با بیابان زایی و پدیده خشکسالی از مباحث دیگری است که در درون این کارکردها نهفته است.

خواجه با بیان اینکه سطح جنگلهای استان در حال افزایش است، تصریح کرد: استان گلستان از نظر توسعه و احیای جنگلها، جزو استانهای پیشتاز در بعد از انقلاب است به طوری که در این مدت 67 هزار هکتار از عرصه های جنگلی استان، جنگلکاری شده که سهم امسال استان سه هزار و 200 هکتار بوده است.

مدیرکل منابع طبیعی گلستان عنوان کرد: برای اینکه استان توسعه پیدا کند، باید به اقدامات آبخیزداری پرداخت هر چند که زیاد مقبول جامعه واقع نشود.

خواجه تاکید کرد: برای حفاظت از عرصه های منابع طبیعی نیاز به عزم ملی، مشارکت همه دستگاهها، مردم و کمک رسانه ها داریم.

در حالیکه مدیر کل منابع طبیعی گلستان از توفیق طرح خرج دام در عرصه های ملی استان خبر می دهد ولی وجود سه هزار و 400 دامدار در 278 پارچه آبادی داخل و حاشیه جنگل استان، تهدیدی براین منابع تجدید نشدنی است.

در حال حاضر 271 هزار واحد دامی در جنگلهای استان وجود دارد که در صورت تامین اعتبار تا پایان برنامه پنجم از عرصه های ملی خارج می شوند و بر اساس برنامه باید تاکنون 70 درصد دامهای موجود در جنگلهای استان ساماندهی و خارج می شدند.

بسیاری از روستاییان جنگل نشین، دارای خودرو نیسان، قاطر و اره موتوری هستند و حدس زدن شغلشان آسان است. یکی از دلایل مهم بسیاری از طرحها و برنامه های ناموفق و نیمه موفق جنگلهای شمال نبود بستر مناسب یا وجود مشکلات اجتماعی و اقتصادی است.

کندی بسیار زیاد اجرای طرح خروج دام از جنگلهای شمال و معضلات مربوط به قاچاق چوب، تصرف و تجاوز و تغییر کاربری و تخریب اراضی جنگلی و قطع بی رویه از مهمترین مشکلاتی است که جنگلهای گلستان با آن روبروست.

کارشناس مسئول اداره کل منابع طبیعی گلستان گفت: کشف و ضبط 63 مورد قاچاق چوب در مجموع 414 اصله به حجم 43.09 مترمکعب، 64 استرهیزم، 700 کیلوگرم ذغال و سه هزار شاخه از جمله کشفیات یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان است.

سعید محمدی افزود: همچنین در مدت پنج ماه سال جاری 125 فقره پرونده برای تخریب و تصرف 178.5 هکتار از عرصه های مرتعی استان تشکیل و به مراجع قضایی معرفی شدند.

کارشناس مسئول اداره کل منابع طبیعی گلستان بیان داشت: از این مقدار 130 فقره پرونده تخریب و تصرف در جنگل به مساحت 61.36 هکتار در مراجع قضایی استان تشکیل شد.

به گفته محمدی، 720 اصله درخت جنگلهای خزری در حوزه این استان در سال جاری از سوی سودجویان قطع شده است و در این زمینه 157 فقره تشکیل پرونده شد و متهمان به مراجع قضایی معرفی شدند.

تاکنون بیش از 72 میلیارد ریال به صورت بلاعوض و وجه نقد بابت مابه ازای خروج دام به دامداران گلستان پرداخت شد و باید برای خروج دامهای مانده در جنگل، اعتبار مورد نیاز تخصیص داده شد.

کندی خروج دام از جنگل موجب بروز خسارتهای فراوانی به عرصه های ملی می شود و براساس آمارها، سالانه 1.3 برابر درآمد هر دامدار به جنگلها خسارت وارد می شود و برای پیشگیری از خسارت و پاره پاره شدن این انفال عمومی باید برنامه ای ویژه اتخاذ شود و تلاش کنیم تا " نمیرد جنگل که جهان خواهد مرد".

منبع: خبرگزاری مهر