خواص غذایی و درمانی خیار
خیار گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است. حدود بیست قرن قبل از میلاد مسیح مصریان قدیم از آن استفاده میکردهاند.
خیار از آن دسته میوههای بهشتی است که پیامبر گرامی اسلام به آن علاقهٔ فراوان داشتهاند و خوردن آن را با کمی نمک توصیه میفرمودند.
خیار گیاهی است علفی و یکساله دارای ساقهٔ خزنده و پوشیده از خارهای نازک و خشن است. برگهای آن بزرگ و دارای زاویه و دندانه دار است. گلهای آن زرد رنگ که به دو صورت نر و ماده روی یک پایه قرار دارند. میوه آن سبز رنگ و بسته به نوع و نژادهای مختلف ممکن است کوچک یا بزرگ باشد.
در کتابهای علمی قدیمی اسم عربی خیار، قثه است و کسانی که قثا را خیار ترجمه مینمایند، سخت در اشتباه میباشند، زیرا قثا خیار چنبر است که در گذشته به آن «خیارزه» میگفتند. خیار چنبر در قدیم نام میوه دیگری بوده که در حال حاضر عطاران و دارو فروشان آن را فلوس مینامند و از مسهلهای بسیار مفید و مشهور است و درخت آن به بزرگی درخت گردو است که در هندوستان میروید.
خوردن، بوبیدن و مالیدن خیار بر پیشانی جهت رفع سردرد مفید است. قطره قطره ریختن آب خیار در بینی و بوییدن آن جهت رفع گرفتگی، بیحوصلگی و کم خوابی مفید است. آشامیدن آب خیار جهت رفع اکثر تبهای شدید، تسکین حرارت صفرا و خون، التهاب معده، رفع تشنگی، پاک کردن کبد، زیاد شدن ادرار، دفع سنگ کلیه و مثانه و بهبود یرقان سودمند است.
جوشانده پوست خیار، درمان خوبی برای یرقان است.
یک لیوان آب خیار با نیم سیر نبات، مسهل خوب و گوارایی است و صفرا و سودا را از معده به خوبی خارج مینماید که برای این کار آب خیار رسیده که کمی ترش مزه میباشد، بهتر است. اگر مقداری میخک را در آب خیار خیسانده و پس از ۲۴ ساعت آن را صاف کرده و با عسل نوش جان نمایید، رنگ رخسارتان باز میشود؛ در حقیقت به کبد شما جلا میدهد و روح را شاداب مینماید.
اگر مبتلا به مرض قند هستید تا میتوانید از خیار و تخم خیار استفاده کنید.
خیار از نظر طب قدیم ایران سرد است و خنک کننده بدن میباشد و به هضم غذا کمک میکند.
سایر خواص درمانی خیار شامل موارد زیر است:
۱) حل کننده اورات و اسید اوریک است، بنابراین بیماری نقرس را درمان میکند.
۲) ادرار آور است و برای رفع سوزش ادرار مفید است.
۳) خون را تصفیه میکند.
۴) خیار برای درمان مبتلایان به سوزش و بند آمدن ادرار مفید است.
۵) عصاره برگهای له شده خیار ایجاد تهوع میکند، بنابراین در مسمومیتها و اختلالات دستگاه گوارش مصرف میشود.
۶) خیار عطش را تسکین میدهد.
۷) خیار ملین است.
خیار کبد را جلا میدهد و صفرا را از معده به خوبی خارج میکند.
۸) اگر خیار را حلقه حلقه کرده و روی پوست صورت بگذارید، چین و چروکهای صورت را از بین میبرد و صورت را جوان میکند.
۹) اگر پوست شما چرب است خیار را با آب مقطر بپزید و با این آب صورت خود را شست و شو دهید.
۱۰) اگر میخواهید همیشه لطافت پوست خود را حفظ کنید، همه روزه از لوسیون زیر استفاده کنید:
یک خیار معمولی را با دو لیون آب بجوشانید تا حجم آن یک لیوان شود. سپس آن را صاف کنید و بگذارید سرد شود. بعد ۵۰ گرم بادام خام و پوست کنده را آسیاب کرده و با این آب مخلوط کنید. آن را به هم بزنید و با پارچه صاف کنید. به محلول صاف شده ۲۵۰ گرم الکل سفید و یک گرم اسانس گل سرخ اضافه کنید و کاملا هم بزنید. هر روز از این لوسیون طبیعی به صورت خود بزنید تا پوست شما همیشه جوان بماند.
۱۱) برای درمان اگزما، ترکیدن پوست و رفع خارش آن مفید است.
۱۲) جوشانده پوست خیار برای یرقان داروی بسیار خوبی است و برای این کار بهتر است سه روز متوالی آن را نوش جان نمایید.
همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند.
مضرات:
اشخاصی که ناراحتی معده دارند، نباید در مصرف خیار زیاده روی کنند زیرا ممکن است باعث اختلال در دستگاه گوارش گردد.
خیار نفاخ است، چون سریعا در معده فاسد میشود. برای رفع نفخ و دل درد ناشی از خوردن خیار میتوانید مقداری عرق نعنا یا کمی آبجوش و نبات بخورید.
همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند. کسانی که نمیتوانند خیار را خوب هضم کنند، باید آن را با نمک بخورند.
منبع: کتاب زبان خوراکیها؛ جلد اول؛ نوشته دکتر غیاث الدین جزایری