خواص غذایی و سلامتی کاهو
کاهو از سبزی‌های بسیار مفیدی است که علاوه بر خواص درمانی، مصرف غذایی نیز دارد و در میان سبزی‌ها، تاریخی کهن دارد. کاهو یکی از قدیمی‌ترین سبزیجات دنیا است که منشاء آن در هندوستان و آسیای مرکزی می‌باشد. کاهو طبق مدارکی که بدست آمده از شش قرن قبل از میلاد در ایران مصرف می‌شده است و یک قرن قبل از میلاد به روم راه یافته و غذای مهمی برای رومیان بوده است.
کاهو گیاهی است یک ساله که دارای برگ‌های پهن و دراز و سبز، با طعم کمی شیرین می‌باشد.
انواع مختلف کاهو که در حال حاضر در آمریکا کشت می‌شود حدود ۱۶ نوع می‌باشد که در تمام طول سال وجود دارد. روی هم رفته دو دسته کاهو وجود دارد:
۱- کاهوی پرورشی و اهلی که در سالاد استفاده می‌شود که کاهوی گرد HEAD LETTUCE و کاهوی ایرانی ROMAINE LETTUCE از انواع مهم آن است. کاهوی ایرانی از نظر مواد غذایی از کاهوی گرد بهتر است. کاهوی گرد ارزش غذایی چندانی ندارد، زیرا دارای مقدر زیادی الیاف است که تولید گاز و نفخ در معده می‌کند.
۲- کاهوی وحشی
فواید کاهو برای سلامتی بدن:
کاهو از نظر طب قدیم ایران سرد و مرطوب است. دانشمندان علم تغذیه و گیاه‌شناسی برای کاهو خواص متعددی را بیان کرده‌اند که در ذیل به تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم:
۱- کاهو، یک داروی تسکین دهنده و آرام بخش طبیعی است، زیرا شامل مقدار کمی از یک مادهٔ شیمیایی به نام لاکتوسین (LACTUCIN) است که وقتی به مقدار زیاد مصرف گردد، موجب سستی در بدن می‌شود.
۲- کاهو خون را صاف و تمیز می‌کند. لذا امام صادق (ع) فرمود: کاهو بخورید، زیرا خون را صاف می‌کند. (بحارالانوار/ج۱۴)
۳- کاهو بویژه نوعی از آنکه دارای برگ‌های زرد است، غذایی زودهضم است و خواب آرامی را به دنبال دارد. از این رو رسول خدا (ص) فرمود: کاهو، خواب آور و برای هضم غذا مفید است. (بحارالانوار/ج۱۴)
۴- امام رضا (ع) به شیعیان خود توصیه می‌فرمودند: تامی توانید کاهو بخورید، زیرا کاهو رقت خون را از بین می‌برد و بهتر از سایر سبزی‌ها، خون را تصفیه می‌نماید.
کاهو خواب آور و آرام بخش است، بنابراین برای اشخاص عصبانی و کسانی که مبتلا به بی‌خوابی هستند، مفید است.
۵- کاهو دارای آهن فراوان است که برای خونسازی در بدن لازم است. لذا از مؤثر‌ترین و طبیعی‌ترین درمان‌های کم خونی است.
۶- کاهو، بینایی را تقویت می‌کند.
۷- کاهو موی سر را به رنگ سیاه زیبائی در می‌آورد، به خصوص اگر ناشتا خورده شود.
۸- کاهو خواب آور و آرام بخش است.
۹- کاهو برای ضعف اعصاب مفید است.
۱۰- کاهو سرشار از آب (بیولوژیک) می‌باشد و املاح معدنی نیز دارد.
۱۱- کاهو، ضدیبوست و خشکی مزاج است.
۱۲- کاهو، چهرهٔ انسان را با طراوت و در گونه‌های صورت، سرخی زیبایی پدید می‌آورد.
کاهو خون را صاف و تمیز می‌کند. همچنین به علت داشتن آهن فراوان، برای درمان کم خونی مفید است.
۱۳- اگر کاهو را با سکنجبین یا سرکه بخورند، اشت‌ها آور است.
۱۴- شصت گرم کاهو را اگر در یک لیتر آب به مدت یک ساعت با آتش ملایمی بجوشانید، جوشانده‌ای به دست می‌آید که خواب آور و بطور ملایم ملین (نرم کننده) است و کبد را از سموم پاک می‌کند.
۱۵- جوشاندهٔ فوق، در هنگام اختلالات کبدی بخصوص یرقان (زردی) مفید و موثر است.
۱۶- کاهو زخم‌های مجاری ادرار و مثانه را درمان می‌کند.
۱۷- کاهو قوای جنسی را تقویت می‌کند.
۱۸- برای برطرف کردن درد سینه کاهو را بپزید و بخورید.
۱۹- زنان شیرده اگر می‌خواهند که شیرشان زیاد شود، باید کاهوی پخته بخورند.
۲۰- کاهو ضد تورم است و ورم غدد لنفاوی را برطرف می‌کند.
۲۱- چنانچه کاهو مخلوط با عصارهٔ هویج خورده شود، بر خاصیت آن افزوده می‌گردد.
۲۲- به علت اینکه تمام انواع کاهو سبزینه (کلروفیل) دارند، می‌توان شیرهٔ تمام انواع آن را گرفت. بهترین قسمت برای گرفتن شیره، برگ‌های خارجی کاهو است که بالا‌ترین کلروفیل را دارد.
۲۳- کاهو یک طبیعت آرام دهنده دارد و درد معده را تسکین می‌دهد.
۲۴- کاهو ملین و ادرار آور است و برای بهبود بند آمدن ادرار تجویز می‌شود.
۲۵- کاهو برای معالجهٔ یرقان، انسداد مجاری طحال و کبد مفید است.
۲۶- کاهو برای اشخاص عصبانی و پریشان مفید است، زیرا خواب راحت و آرامی ایجاد می‌کند، لذا اشخاصی که مبتلا به تپش قلب و
بی‌خوابی هستند باید هنگام شب، قبل از خواب کاهو بخورند.
۲۷- اگر کاهوی سوخته را به صورت پودر درآورید و بر روی جوش‌ها و زخم‌ها بپاشید، برای التیام جراحات و ترمیم آن‌ها مفید است.
با اینکه کاهو فواید زیادی دارد، ولی زیاده روی در خوردن آن باعث کم شدن قدرت جنسی، فراموشی و کم شدن حافظه، ضعف دید چشم و نفخ شکم می‌شود.
۲۸- مصرف کاهو، انزال منی بطور دائم، احتلام مکرر، تکرر ادرار را شفا می‌بخشد، بدین منظور باید مقدار ۷ گرم تخم کاهو را به صورت گرد یا جوشانده تناول کنید.
۲۹- برگ‌های سبز کاهو بیشتر از برگ‌های سفید دارای ویتامین C است و علاوه بر آن مقدار نسبتاً زیادی ویتامینA و ویتامین E دارد.
۳۰- هر ۲۸ گرم کاهو، ۳ کالری ارزش انرژی زایی دارد.
خواص تخم کاهو:
تخم کاهو از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است.
۱- تخم کاهو خواب آور است.
۲- خوردن تخم کاهو زکام را برطرف می‌کند.
۳- تخم کاهو برای درد سینه مفید است.
۴- خوردن تخم کاهو برای دستگاه ادراری نافع است و آنهایی که قطره قطره ادرار می‌کنند باید تخم کاهو بخورند (در حدود ۱۰ گرم روزانه) تا این مرض در آن‌ها برطرف شود.
مضرات:
اگر در خوردن کاهو افراط نکنید، این سبزی به هیچ وجه مضر نیست.
زیاده روی در خوردن کاهو باعث کم شدن قدرت جنسی، فراموشی و کم شدن حافظه، ضعف دید چشم و نفخ شکم می‌شود. برای برطرف کردن این عوارض می‌توان کاهو را با نعناع، کرفس و زیره میل کرد.
منابع:
- کتاب خواص سبزی‌های خوراکی؛ تالیف مرتضی نظری
- کتاب زبان خوراکی‌ها؛ جلد دوم؛ نوشته دکتر غیاث الدین جزایری
- WWW. IRTEB. COM
