زردآلو؛ طلای تابستان
درخت زردآلو بومی نواحی چین است و هنوز هم به صورت وحشی در این مناطق می‌روید. این درخت در اوایل قرن اول میلادی به آسیا و اروپا راه یافت. ارتفاع درخت زردآلو تا ۶ متر هم می‌رسد. برگ‌های آن مانند قلب نوک تیز و به رنگ سبز روشن مایل به زرد می‌باشد. گل‌های زردآلو درشت و به رنگ سفید متمایل به قرمز است. میوه آن گوشتی و زرد رنگ، با طعمی مطبوع و شیرین بوده که در اواسط تابستان می‌رسد. هسته زردآلو صاف، قهوه‌ای و بیضی شکل است. در داخل هسته مغز آن قرار درد که طعم آن گاهی شیرین و گاهی تلخ می‌باشد.
مواد مغذی موجود در زردآلو و اثرات مفید آن‌ها:
این میوه سرشار از ویتامین‌های A و C و آهن است. مواد مغذی موجود در زردآلو از
چشم‌ها و قلب حفاظت می‌کنند و فیبر موجود در آن بر علیه بیماری‌ها مبارزه می‌کند.
زردآلو منبع غنی بتاکاروتن (پیش ساز
ویتامین A) است. زردآلوهایی که رنگ نارنجی تیره دارند، حاوی بتاکاروتن بیشتری هستند. مواد غذایی حاوی بتاکاروتن باعث کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی، سکته، آب مروارید و بعضی سرطان‌ها می‌شوند.
مقادیر بالای بتاکاروتن و
لیکوپن موجود زردآلو باعث می‌شود غذای مفیدی برای حفظ سلامتی قلب باشد. این دو ماده بعنوان آنتی اکسیدان، از اکسیداسیون LDL- کلسترول و بروز بیماری قلبی جلوگیری می‌کنند.
بتاکاروتن در بدن، به ویتامین A تبدیل می‌شود. پس می‌توان گفت زردآلو منبع غنی
ویتامین A است که در حفظ بینایی چشم موثر است و بعنوان یک آنتی اکسیدان قوی جلوی تخریب سلول‌ها توسط رادیکال‌های آزاد را می‌گیرد.
زردآلو منبع غنی بتاکاروتن است. لذا در تقویت بینایی چشم، جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی و آب مروارید موثر است.
رادیکال‌های آزاد، عدسی چشم را تخریب می‌کنند و باعث بروز آب مروارید می‌شوند یا اینکه ذخیرهٔ خونی چشم‌ها را از بین برده و باعث تخریب بافت چشم می‌شوند.
زردآلو حاوی فیبرهای محلول در آب است. مطالعات نشان می‌دهد مصرف فیبرهای محلول باعث حفظ قند خون در مقدار طبیعی و کاهش کلسترول خون می‌شود. فیبر موجود در زردآلو از بروز یبوست و بیماری‌های روده‌ای جلوگیری می‌کند.
برگه زردآلو سرشار از پتاسیم است. مصرف مواد غنی از پتاسیم باعث تنظیم
فشارخون می‌شود.
زردآلوی رسیده به علت دارا بودن ویتامین‌های گروه B برای درمان بیماری‌های عصبی و روحی،
بی‌خوابی، خستگی شدید، گیجی، فراموشی و... مفید است.
میوه و هسته شیرین زردآلو به علت دارا بودن
ویتامین C برای تقویت بدن، رفع اختلال در رشد کودکان، جلوگیری از خونریزی لثه موثر است.
به علت داشتن
آهن در خون سازی موثر است.
سایر خواص درمانی زردآلو:
تصفیه کننده خون است. عروق را باز می‌کند. ملین است.
بوی بد دهان را رفع می‌کند. تب بر است. به علت داشتن کبالت برای کم خونی مفید است. التهاب مفاصل را برطرف می‌کند. ضد نرمی استخوان است. برای قلیایی کردن بدن مفید است.
همچنین:
• زردآلو به علت داشتن مقداری اسید سالسیلیک، برای
درد مفاصل و رماتیسم مفید است.
• زردآلو، خنک و اشت‌ها آور است.
• زردآلو، باعث رفع تشنگی و عطش می‌شود.
• برای رفع یبوست و بواسیر مفید است.
• مصرف برگه زردآلو سبب هضم غذا می‌شود و از یبوست جلوگیری می‌کند. برای مصرف برگه، ابتدا آن را با آب بشویید. سپس آن را در آب خیس کنید و بگذارید یک شب بماند. سپس یک دانه لیموترش در آن بیندازید و صبح ناشتا، برگه خیس خورده را همراه با آب آن میل کنید که برای رفع یبوست بسیار مفید است.
• حرارت درونی بدن را پایین می‌آورد.
برگه زردآلو باعث هضم غذا می‌شود و برای یبوست مفید است.
تذکراتی در مورد مصرف زردآلو:
* از زیاده روی در مصرف زردآلو خودداری کنید، زیرا مصرف زیاد آن در هضم مواد غذایی ایجاد اختلال کرده و دچار اسهال می‌شوید.
* افرادی که ناراحتی کبدی دارند، باید از زیاد خوردن زردآلو پرهیز کنند.
* هسته تلخ زردآلو مواد سمی به نام اسید سیانیدریک و اسید پروسیک دارد. لذا خوردن هسته تلخ زردآلو خطرناک است.
* مصرف زیاد زردآلو باعث ایجاد لک‌های سفید پوستی می‌شود.
* زردآلو از نظر طب قدیم ایران سرد و‌تر است، لذا برای سرد مزاجان مضر است.
اگر زردآلو را همراه با هسته شیرین آن بخورید، دچار نفخ معده نخواهید شد.
* کسانى که دچار سوزش یا نفخ معده هستند، از مصرف زیاد زردآلو پرهیز کنند.
* زردآلو به طور کلی دیرهضم و نفاخ است. بنابراین
اشخاص مسن و کودکان باید از خوردن زیاد آن پرهیز کنند.
* زردآلو را همیشه قبل از غذا بخورید و هسته‌اش را نیز همراه آن مصرف کنید، زیرا هسته شیرین زردآلو ضد نفخ بوده و هضم آن را آسان می‌سازد.
* این میوه را هنگام ناشتا وبا معده خالی نخورید، زیرا سبب دل پیچه مى شود.
* زردآلوی کال و نرسیده دیرهضم و نفاخ است. همچنین ترشح اسید معده را افزایش می‌دهد و باعث ترش کردن معده می‌شود.
* هرگز زردآلو را بعد از غذاهای سنگین نخورید.
* بعد از خوردن زردآلو آب سرد ننوشید یا با آب سرد استحمام نکنید، زیرا باعث ایجاد گاز و نفخ در معده می‌شود.
* اگر بعد از خوردن زردآلو دچار سنگینی و نفخ معده شدید، فوراً مقداری زیره را دم کرده و میل نمایید یا مقداری عرق زیره یا عرق نعنا بخورید.
خواص درمانی هسته و برگ زردآلو
هسته زردآلو از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک، و برگ و گل آن سرد و خشک است.
• هسته زردآلو تقویت کننده قوای جنسی است.
• اگر چند قطره از روغن هسته را در گوش بچکانید، صداهای گوش را از بین برده و سنگینی گوش را درمان می‌کند.
• روغن هسته برای نرم کردن پوست مفید است.
• روغن هسته اگر تلخ باشد، کرم معده و روده را از بین می‌برد.
• روغن تلخ هسته ورم مقعد را از بین برده و سنگ مثانه را خرد می‌کند.
• دم کرده برگ زردآلو برای قطع اسهال مفید است.
• برای تسکین درد گوش، چند قطره از دم کرده برگ زردآلو را در گوش بچکانید.
از زردآلو می‌توان برگه، کمپوت و نکتار زردآلو تهیه کرد.
برای تهیه نکتار زردآلو، مقداری زرد آلوی رسیده و سالم را در مخلوط کن بریزید. سپس کمی آب، یخ و شکر به آن بیفزایید و آن را مخلوط کنید. با این مخلوط خنک و خوشمزه می‌توانید از می‌ه‌مان گرمازدهٔ خود در فصل تابستان پذیرایی کنید.
نیره ولدخانی – کار‌شناس تغذیه تبیان
